Wirtualna wystawa z okazji 100. rocznicy Powołania Policji Państwowej w Lesznie
Dokładnie 100 lat temu w Lesznie powołano Policję Państwową. Archiwum Państwowe w Lesznie z tej okazji stworzyło wirtualną wystawę. Zapraszamy do jej obejrzenia.
W roku bieżącym przypada 100. rocznica utworzenia Policji Państwowej w Lesznie. Z tej okazji Archiwum Państwowe w Lesznie zaprasza Państwa do obejrzenia wirtualnej wystawy:
100. rocznica utworzenia Policji Państwowej w Lesznie
Proces tworzenia struktur Policji Państwowej w Wielkopolsce następował stosunkowo szybko. W dniu 1 lipca 1920 r. powołano komendanta okręgowego Policji Państwowej w Poznaniu, którym został Wiktor Ludwikowski. Trzy dni później dokonano scalenia dotychczasowej Komendy Wojewódzkiej Policji Państwowej byłej Dzielnicy Pruskiej, Dowództwa I Brygady Żandarmerii Krajowej byłej dzielnicy Pruskiej i poznańskiej policji mundurowej w jednolitą Policję Państwową. Na dzień 14 lipca 1920 r. w siedzibie Komendy Okręgowej w Poznaniu wyznaczono termin posiedzenia komisji, której zadaniem było opracowanie reorganizacji terytorialnej województwa poznańskiego. W jej pracach uczestniczyli przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego, Sądu Apelacyjnego, Starostwa Grodzkiego oraz szefowie działów Komendy Okręgowej. Prace komisji zakończyły się wkrótce, gdyż już dwa dni później 16 lipca 1920 r. Komendant Okręgowy Policji Państwowej w Poznaniu wydał rozkaz powołujący do życia Komendę Powiatową Policji Państwowej w Lesznie. Oznaczono ją liczbą rzymską VIII. Jej formalne utworzenie nastąpiło z dniem 23 lipca 1920 r – wówczas to Komendant Powiatowy Policji Państwowej Ludwik Złotogórski wydał pierwszy rozkaz.
Komenda Powiatowa Policji w Lesznie objęła swym zasięgiem obszar dotychczasowych trzech objazdów Żandarmerii w Lesznie, Rawiczu i Gostyniu. Nowej Komendzie podlegały komisariaty utworzone w następujących miastach i wsiach: Rawiczu, Bojanowie, Jutrosinie, Szkaradowie, Białymkale, Wydawach, Dąbrówce, Trzeboszu, Miejskiej Górce, Gostyniu, Strumianach, Krobi, Poniecu, Lesznie, Osiecznej, Krzemieniewie, Rydzynie, Rojęczynie, Nowych Długich, Lasocicach, Zbarzewie i Wijewie. Zresztą liczba posterunków ulegała stałym zmianom przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego.
Na wystawie zaprezentowaliśmy plansze poświęcone organizacji i działalności Policji Państwowej w Lesznie. Przedstawiamy pierwsze budynki komendy, zabezpieczenie wizyt prezydentów, ukazujemy działania Koła Rodziny Policyjnej. Przybliżamy sylwetki komendantów. Poświęciliśmy także jedna tablicę policjantom zamordowanym w Twerze.
Najważniejsze akta dotyczące Policji Państwowej w Lesznie przechowywane są w Archiwum Państwowym w Poznaniu w zespole Komenda Powiatowa Policji Państwowej w Lesznie oraz Komenda Wojewódzka Policji Państwowej w Poznaniu.
Akta te trafiły do poznańskiego Archiwum w 1985 r. Wówczas to Centralne Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych za pośrednictwem Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych przekazało znaczną grupę akt wytworzoną przez policję państwową w okresie międzywojennym na terenie woj. poznańskiego. Przekazane materiały zostały zabrane z poznańskiego archiwum w pierwszych latach powojennych przez ówczesne organy bezpieczeństwa publicznego, gdzie wykorzystywano je do bieżącej działalności. Następnie akta znalazły się w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Przekazane archiwalia stanowiły uzupełnienie przejętych wcześniej przez Archiwum Państwowe w Poznaniu akt policyjnych. Akta przekazane tworzyły jednak zdecydowaną większość. Przejęte przez archiwum z MSW akta pochodzą z lat 1918-1939. Przekazany materiał wytworzony został przez komendę wojewódzką i 19 komend powiatowych w tym oczywiście leszczyńską oraz 36 posterunków wchodzących w skład poszczególnych komend.
Zespół Komenda Powiatowa Policji w Lesznie zachował się w dość dobrym stanie bo liczy 34 j.a. – czyli – 16 cm akt, nie zachowały się jednak akta posterunków wchodzących w skład komendy.
Wśród wszystkich przekazanych akt niewiele zachowało się oryginalnych poszytów i teczek. Wśród akt leszczyńskiej policji nie ma żadnego oryginalnego. Akta zostały uformowane w archiwum MSW, gdzie łączono luźne akta wg. spraw. Na podstawie pieczątek nadawców pism bądź pieczątek wpływu ustalono przynależność do poszczególnych urzędów policyjnych. Nowo nadane tytuły nie zawsze odzwierciedlały zawartość teczki, a czasem były wręcz błędne. W czasie opracowywania akt w poznańskim archiwum konieczne stało się wykonanie niezbędnych poprawek i uzupełnień. W zespole znajdują się rozkazy komendantów powiatowych, wykazy statystyczne, sprawy personalne i organizacyjne Policji Państwowej oraz bardzo liczna grupa sprawozdań sytuacyjnych.
W zespole Komenda Wojewódzka Policji Państwowej w Poznaniu można znaleźć materiały archiwalne odnoszące się bezpośredni do działalności policji państwowej w Lesznie jak i pośrednio. Bezpośrednie to rozkazy Komendanta Powiatowego Policji Państwowej w Lesznie z lat 1920-1924 oraz pośrednie np. Rozkazy Komendanta Wojewódzkiego, odprawy komendantów powiatowych itp.
Uzupełniający materiał znajduje się w aktach przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lesznie a mianowicie w zespole Starostwo Powiatowe w Lesznie.
Źródło: Archiwum Państwowe w Lesznie/MŻ
